Tarihi VAN Evleri

TARİHİ VAN EVLERİ

DUNYADAVAN.COM

  

Tarihi Van evleri, genellikle 2 katlı olarak inşa edilirken, ana malzeme de 
tamamıyla kerpiç ve ahşaptan oluşuyor. Bu özellikler itibariyle bölge mimarisinden çok farklı bir özellik sergileyen Van evleri, Bitlis ve Erzurum sivil mimarlık örneklerinden farklı bir konumdadır. Örneğin harem-selamlık ilişkisini Van evlerinde görmemiz mümkün değildir. Tamamen sokağa açık bir anlayış söz konusudur. Van evlerinde, yapım özelliği olarak daha çok Orta Anadolu’nun mimari özelliği göze çarpmaktadır.

I.Dünya Savaşı’nın başlamasının ardından Van bölgesi 1915’te Ruslar tarafından işgal edilmesiyle kerpiç evlerin çoğu yerle bir edildi. Günümüz Van Şehri’ndeki evlerin çoğu yeniden onarılarak bir kısmı günümüze ulaşmasına rağmen, Eski Van Şehri içindeki evlerin yıkıntıları günümüzde mevcut değildir. 1990 yılına kadar, günümüz Van Şehri’nde sayıları 20 olan tarihi Van evlerinin bugün ayakta kalanların sayısı dört adettir. Bu evlerde çeşitli fonksiyonel değişikler yapılarak günümüz şartlarına uygun hale getirilmiştir.

Ülkemizde özellikle 1940 yılından günümüze kadar geleneksel evlerin hızla yok olması karşısında, bir çok araştırmacı ve bilim adamı Anadolu’nun her köşesindeki geleneksel evleri inceleyerek belgelemiştir. Araştırmacılar tarafından incelenen geleneksel mimari örnekleri çeşitli tipolojilerde gruplandırılmıştır.

Van evinin tümü “İç Sofalı Plan Tipi” tipolojisi içerisinde yer almaktadır. Eski Van Şehri’ndeki evler, diğer yapılarla birlikte şehrin genel mimarisini oluşturur. Evler, tek ve iki katlı olarak bitişik nizamda düz damlı olarak kerpiç ana malzemesi ile inşa edilmiştir. 1918 yılından sonra günümüz Van Şehri’nde oluşan evler arazinin genişliğinden dolayı, Eski Van Şehri’ndeki evlerin aksine bağımsız olarak ayrık nizamda yapılmıştır. Her ev; bahçe, hayat, tandır evi, ahır, samanlık gibi tamamlayıcı bölümlerden oluşmakta, çevresi ihata(möhre) duvarı ile çevrelenmiştir. 
Evlerin tamamlayıcı bölümlerinin durumu, fonksiyonel yapısı, büyüklüğü, kat adedi gibi unsurlar dikkate alındığında, Van evlerini “İç Sofalı Plan Tipi” olarak kendi arasında iki grupta değerlendirmek mümkündür.